فرماندهی امام جعفر صادق علیه سلام در جنگ نرم

آن چیزی که سبب شد تا امام جعفر صادق (ع) در طول زندگی خود از حرکت های سیاسی خودداری کند؛ این بود که آن حضرت می دانست شروع هر نهضت سیاسی و نظامی، نهضت علمی امام را تحت تاثیر قرار خواهد داد و امروز نیز ضرورت دارد که همانند زمان امام صادق در مقابله با جنگ نرم بایستیم. امام صادق با توجه به شرایط آن دوره بر لوازم جنگ نرم همچون ضرورت های فرهنگی و تبلیغی تاکید کرده و آن را بر عرصه های دیگر ترجیح می دادند.

امام جعفر صادق (ع) در چنین شرایطی به تربیت شاگردان اقدام کردند و حتی در مواردی که از آن حضرت سوال می کردند؛ امام صادق (ع) در همان مجلس پاسخ را به شاگردان خود واگذار می کردند که امروزه از این افراد به عنوان ˈافسران جنگ نرمˈ یاد می کنیم و این افسران پاسخگوی شبهاتی بودند که نه تنها از ناحیه فرقه های مختلف اسلامی بلکه از سوی یهودیان، مسیحیان و سایر ادیان مطرح می شد.گر چه در نقل معروفی اشاره شده که امام ششم (ع) چهار هزار شاگرد داشتند اما باید توجه داشت که این شاگردان در یک مقطع تاریخی نبودند بلکه شامل کسانی می شود که در طول دوران تبلیغ امام صادق(ع) از محضر امام استفاده می کردند.از طرف دیگر شاگردان آن حضرت شامل گروه های مختلفی بودند و حتی برخی از آنان مذاهب دیگری داشتند. مثلا گفته می شود که ابوحنیفه یکی از شاگردان آن حضرت بود در حالی که با امام هم مذهب نبوده است.گاهی این پراکندگی شاگردان سبب اذیت امام نیز می شد؛ به گونه ای که امام صادق (ع) در آن شرایط نمی توانستند هر مطلبی را با شاگردان خود در میان بگذارند.
برخی از یاران امام که شاگرد آن حضرت بودند؛ کارهای علمی خوبی نیز انجام می دادند اما تاریخ، شاهد مبارزات سیاسی آنان نبوده و حتی برخی از این شاگردان که امام نیز آنان را تایید می کرد؛ افرادی عارف و پرهیزکار بودند ولی هیچگاه دیده نشد که آن حضرت به آنان ماموریت سیاسی داده باشد. امام صادق (ع) در زمانی زندگی می کرد که حکومت ظالم بنی العباس به تثبیت پایه های ظلم خود پرداخت. چون در این دوران، حکومت توانست بر همه مناطق اسلامی سیطره یابد و بنابر این بنی عباس هر حرکتی را زیر نظر داشت و از تشکیل حرکت های مخالف حکومت جلوگیری می کرد.نکته مهم در دوره زندگی امام صادق (ع) این بود که آن حضرت به دنبال نهضت علمی بودند که پدر بزرگوارشان امام باقر(ع) آغاز کردند و اگر می خواستند به مبارزه با حکومت عباسی بپردازند؛ نهضت امام پنجم ناتمام می ماند.با تاکید بر اینکه نتیجه تلاش های امام باقر(ع) در زمان امام صادق(ع) شکوفا شد؛ به همین دلیل امام جعفر صادق (ع) اعتقاد داشت هر نوع مبارزه سیاسی و ماجراجویی که سبب دخالت گروه های مختلف شود؛ این نهضت علمی را دستخوش مشکلات می کند.
با توجه به جایگاه امام ششم (ع) در میان شیعیان که تنها مرجع پاسخگویی به شبهات مختلف و مسایل علمی بودند و از طرف دیگر بیشترین هجمه های علمی در دوران حکومت های اموی و عباسی بود؛ لذا امام به تقویت نهضت علمی و جنگ نرم پرداختند.با توجه به نشانه های موجود در فضای جهان اسلام و کشورهای اسلامی، امروز می بینیم که دنیای غرب و جبهه مخالف اسلام هجوم بزرگی را به و جود آورده که به تعبیر رهبر معظم انقلاب یک جنگ نرم بر علیه اسلام است و در چنین موقعیتی جنگ سخت پاسخگوی هجمه دشمن نیست.شرایط موجود در دنیا به گونه ای است که پرداختن به هر نوع جنگ سخت باعث می شود تا فرصت کار تبلیغاتی و معرفی اسلام از سوی مسلمانان سلب شود. اگر چه امام صادق (ع) نسبت به سایر ائمه (ع) یاران بیشتری داشتند اما ترجیح می دادند کار علمی و فرهنگی در اولویت باشد. البته در میان شاگردان آن حضرت، افراد انگشت شماری وجود داشتند که در صورت قیام امام علیه حکومت ظلم، به یاری آن حضرت می شتافتند و آن حضرت را تنها نمی گذاشتند.البته این فرضیه در زمان ائمه دیگر نیز مصداق داشت. یعنی اگر امام رضا (ع) نیز قیام می کردند یارانی وجود داشتند که آن حضرت را یاری کنند اما این مساله که تعداد یاران امام برای شروع قیام کافی بود یا نه، مساله بسیار مهمی است.

گزیده ای از سخنان حجت الاسلام و المسلمین ˈحسن عامریˈ با خبرگزاری ایرنا