مهم‌ترین نمودهای دشمن درونی

دشمنان معرّفی شده در قرآن

1ـ دشمن درونی

در واقع دشمن درونی و داخلی، بدترین و خطرناک ترین دشمن است. زیرا در لباس دوست ظاهر می‌شود و به سختی می‌توان او را شناخت. چنین دشمنی اثرش مخفی تر و ضرباتش هلاک کننده‌تر است.

مهم‌ترین نمودهای دشمن درونی

الف) نفس اماره:

نفس امّاره به استناد آیه‌ی قرآن، امر کننده به بدی‌هاست: «إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ». (یوسف/۵۳)

ب) شیطان:

شیطان به تصریح آیات قرآن، دشمن آشکار انسان است: «… إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلإِنْسَانِ عَدُوًّا مُّبِينًا». (اسراء/ ۵۳)

دشمنی که کید و نیرنگش ضعیف است: «... إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا». (نساء/۷۶)

در واقع شیطان به استناد آیه 64 سوره‌ی مبارکه‌ی اسراء چهار کار عمده انجام می‌دهد:

الف: تبلیغات؛ ب: کار نظامی؛ ج: کار فرهنگی؛ د: کار روانی: ایجاد شبهه، تردید، تزلزل که در واقع از آن به جنگ نرم تعبیر می‌شود. در هر حال ما باید چگونه رفتار کنیم تا در این جنگ نابرابر با دشمنی که او را نمی‌بینیم و او ما را می‌بیند، پیروز شویم؟ حقیقت این است که ما نیز باید در پناهگاه مستحکمی سنگر بگیریم تا ما نیز او را ببینیم. در این صورت سربازان الهی نیز یاور ما خواهند شد. باید به هوش باشیم که لحظه‌ای از آن پناهگاه خارج نشویم، زیرا تیرهای مسموم شیطان پیوسته در حال پرتاب شدن است.

به استناد آیه‌ی 38 سوره‌ی مبارکه‌ی عنکبوت است. عاد و ثمود با آن که راه یافته بودند و پناه گرفته بودند به خاطر لحظه ای غفلت، دچار بحران و گمراهی شدند. «… وَعَادًا وَثَمُودَ وَقَد تَّبَيَّنَ لَكُم مِّن مَّسَاكِنِهِمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَكَانُوا‌ مُسْتَبْصِرِينَ». (عنکبوت/۳۸) بنابراین بصیرت و آگاهی و در پناهگاه بودن باید دایمی باشد زیرا انسان‌ها همواره در بحران‌هاست که محک می‌خورند.

در این صورت انسان نه تنها در این جنگ نابرابر شکست نمی‌خورد، بلکه می‌تواند شیطان را نیز به اسارت خویش در آورد. برای اسیر کردن شیطان، رهیدن از خود حیوانی لازم است. به خدا پناه بردن لازم است. لقمه‌ی حلال خوردن و مطیع دستورات خدا بودن لازم است. اگر انسان می‌خواهد دشمنش، اسیر او باشد باید همه‌ی خیرها را از خدا بخواهد و به خویش مغرور نشود و عالم را محضر خدا بداند.