انقلاب علیه فقر در منهای فقر حکیمی

محمد رضا حکیمی این پیرمرد انقلابی دوران ما «حبیب بن مظاهر»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وار دوباره از انقلاب و مبارزه و قیام دم زده ماست، انقلاب علیه فقر: «انقلابی ترین فریادگران تاریخ انسان، و قاطع ترین مدافعان حقوق خلق های محروم و مظلوم، پیامبران بوده اند… قرآن کریم می فرماید ما پیامبران را فرستادیم، به همراه شواهدی روشن، و با کتاب و معیار، تا مردم همه در «منهای فقر» زندگی کنند: «لیقوم الناس بالقسط»؛ یعنی: زندگی کردن مردم -همه مردم- به شکلی عادلانه باشد، و محروم نیازمندی باقی نماند… اگر چنین نشود، یعنی هدف قرآن کریم تحقق نیابد، از حقوق خلق دفاع نشده است، و انقلابی دینی و قرآنی و اسلامی اتفاق نیفتاده است. هیچ کس و هیچ مقام نمی تواند با گفتن جملاتی انشایی ایجاد واقعیت کند…»

«فیلسوف عدالت» در تعریف عدالت به طور قاطع می گوید: «عدالت -در تعریف ائمه طاهرین (ع)- یعنی: رفع فقر و هرگونه نیاز، از همه جامعه… جز این هرچه باشد عدالت نیست.»

در بخشی از کتاب، حکیمی در انذاری به عالمان می گوید: «عالم راستین باید به حاکمان و حاکمیت های مدعی، به سختی هشدار دهد، و با فاصله های مالی و معیشتی و اختلاس های نجومی (که با خبران از احوال جامعه و مردم می دانند که سر از فوق جهنم در آورده است)، بجنگد، و «جنگ فقر و غنا» را که امام خمینی مطرح کردند زنده کند…»

پشت جلد «منهای فقر» چنین آمده است: «اگر انقلاب ها برای بر انداختن ریشه ظلم است، باید گام نخستین، و نخستین گام، در جهت بر طرف کردن ظلم، از مظلوم ترین ها باشد، یعنی: محرومان… و گرنه قیام هایی خواهد بود در جهت جابجایی قدرت و ثروت، نه بیشتر…»

حکیمی در این کتاب بیشتر از همه از آرمان جامعه منهای فقر نوشته است و به احادیث معتبر در این زمینه رجوع کرده است. و سپس از کلام بزرگان تشیع نیز درباره مبارزه با فقر و تکاثر سخنانی آورده است.

عناوین بخش های دوازده گانه «منهای فقر» بدین شرح است:

۱- اسلام و جامعه منهای فقر

۲- اسلام و جامعه منهای تکاثر و اسراف

۳- اسلام و هشدار در آخر الزمان

۴- اسلام و حدود مال مشروع

۵- اسلام و تعالیم دین از زبان بزرگان (درباره مال بسیار، و حضور فقر در جامعه)

۶- «جنگ فقر و غنا»

۷- امکانات محرومین

۸- زکات باطنی

۹- ارتفاعات «نهج البلاغه»

۱۰- کار بزرگ

۱۱- انفاق و ادای حق مال و ثروت

۱۲- پیامبر اکرم «ص» و ائمه طاهرین «ع» را خوشحال کنید

روی جلد کتاب های حکیمی که همیشه سفید و درخشنده بوده است، اینبار رنگ و بوی سیاهی فقر به خود گرفته است. گویا طرح جلد چرک منهای فقر نیز می خواهد تیرگی فقر را نشان دهد.

برشی از کتاب منهای فقر محمد رضا حکیمی:

تکاثُر، به معنای زیاد داری و زیاده خواهی مال و ثروت و افتخار به آن است. اِتراف (بر وزن اسراف)، به معنای مصرف‌های پر ریخت و پاش، و نامّتعهّدانه، و شاد خواری، و قارونیگری، و بیدردی و لا تعهّدی در مصرف است و این هر دو، از صفات انسان سلیمُ العقل و معتدلُ الفطره نیست. و در تعالیم اسلام، با آن دو، بسختی مبارزه شده است.

در حدیثی بسیار مهم، که در آن، «جنودُ العقلِ و الجهل» ذکر شده، داشتن و خواستن مال فراوان و تکاثری، از «جنودُ الجهل» شمرده شده است. جنودُ العقل، یعنی: نیروهای فعّال در وجود انسان، که منشأ عقلانی دارند، و فعّالیّت آنها از تأثیر نور عقل و قوّۀ عاقله است در وجود انسان.

جُنودُ الجهل، یعنی: نیروهایی فعّال در وجود انسان، که منشأ عقلانی ندارند، بلکه منشأ جهلانی و نفسانی دارند، و از جهالت و جاهلیّت انسان‌ها سرچشمه می‌گیرند.

این حدیث، در کتاب «اصول کافی» و در کتاب «تُحفُ العقول»، از هِشام بن حَکَم، از حضرت امام موسی بن جعفر«ع» نقل شده است، و از جملۀ تعالیم هشتاد گانۀ حکمت اوصیایی است، که به شاگرد و تربیت شدۀ خاصّ خود، و پدرشان حضرت امامِ صادق«ع»، یعنی: هِشام بن حَکَم بغدادی (م: ۱۷۰ ق) تعلیم داده‌اند.

قرآن کریم می‌فرماید: الهاکُمُ التکاثُر، * حتی زُرتُم المَقابر

ثروت زیاد خواستن و داشتن و نازیدن به آن، شما را از هرگونه تعهُّد پذیری (و مسئولیّت شناسی و دینداری و انسانیّت‌باوری) باز داشت. پیوسته در پی خواستن مال بسیار بودید، تا سر از قبر درآوردید.

تکاثر، در «سورۀ حدید»، آیۀ ۲۰ نیز، بشدّت مورد طرد و نکوهش قرار گرفته است. و اشاره کردیم که در احادیث معتبر نیز چنین است.

اینکه اسلام، با این شدّت، با «تکاثر» مبارزه کرده است -از جمله- برای این است که تکاثر (یعنی خواستن و داشتن و جمع کردن مال بسیار)، یک گناه مرکّب، و یک جنایت مضاعف است، زیرا، که فقر فقیران، و کمبودداری کمبودداران، و نیازمندی نیازمندان، نتیجۀ زیادداری و زیاده‌خواهی سرمایه‌داران است، که در احادیث به آن تصریح شده است، و تجربه نیز مؤیّد آن است.

حضرت علی«ع» می‌فرماید:

إنَّ الله -سبحانَه- فَرَضَ فی أموالِ الأغنیاء، أقواتَ الفُقراء، فما جاعَ فقیرٌ، إلّا بما مَنَعَ غنیٌ؛ و اللهُ تعالی جَدُّه- سائلُهم عن ذلک

خداوند سبحان، روزی فقیران را، در اموال توانگران و سرمایه‌داران قرار داده است، پس هیچ فقیری و نیازمندی گرسنه (و فاقد امکانات زندگی) نمی‌ماند، مگر به این جهت که توانگری حق او را نداده (و خورده) است. و خداوند بزرگ، در روز قیامت، از توانگران بازخواست خواهد کرد!

أئمّۀ طاهرین«ع» نیز، در احادیث و سخنان خود، دربارۀ این موضوع با تأکید سخن گفته‌اند، و در کتاب «الحیاه»، شماری از این احادیث ذکر شده است.

بنابراین، اگر جامعه‌ای اسلامی باشد، نباید در آن جامعه، از سرمایه‌داری‌های کلان و تکاثری جانبداری شود، و نباید اینگونه متکاثران، مورد احترام جامعه -چه رسد به عالمان- باشند. در احادیث رسیده است که با اینگونه کسان، یعنی متکاثران اترافگر، و اسرافکن، و افزونداران شادخوار، و حیوان زیست (که مانند حیوانات همه چیز را برای خود می‌خواهند)، معاشرت نکنید، که معاشرت با آنان دل را می‌میراند، و وجدان انسانی را تباه می کند!

امام علی«ع» می‌فرماید:

أَنا یَعسوبُ المؤمنین، و المالُ یَعسوبُ الفُجّار (نهج البلاغه /۱۲۳۶)

من، جلودار مؤمنانم (که در دنبال من می‌آیند…)، و مال، جلودار فاجران و بدعملان است (که در دنبال آن می‌روند، و سر به فرمان آن دارند…)

این آیات ضدّ تکاثر، و این احادیث ضد مال‌اندوزی، همه برای این است که «شرّ امّت»، همه کارۀ امّت نشوند. آری، در جامعۀ دینی (اگر چنین باشد)، و در حاکمیّت دینی (اگر چنین باشد)، نباید سرمایه‌داران و ثروت‌دوستان، به هیچ مقامی منصوب شوند، زیرا -چنانکه مکرّر نقل کرده‌ایم- پیامبر اکرم «ص» فرموده‌اند: شرُّ امّتی الأغنیاء ،اغنیاء و توانگران اشرار امّت منند»، و معلوم است که از شرّ امّت، امید خیری برای «ضعفای اُمّت» نیست.

و تجربه نشان داده است، که پاره‌ای از اینگونه کسان، که در مشاغل دولتی وارد شده‌اند، دست به اختلاس‌های کلان زده‌اند، یا زمینه را برای اختلاس اموال عمومی، بوسیلۀ دوستانشان و همسودان فراهم کرده‌اند؛ و خون ایتام جامعه را مکیده‌اند!! و به علت ارتباطات قوی با یکدیگر و رشوه‌های کلان و… دستگاههای قضایی مُرده نیز نتوانستند، با آنان مقابله کنند، و حقوق توده‌های محروم و ایتام مظلوم را از حلقوم آنان بیرون کش.

منبع: http://www.tasnimnews.com/ بااندکی تصرف