بایدهای زمانی ماه رمضان در صحیفه سجادیه

منظور از بایدها، ترسیم نقشه راهی است که طی طریق در آن مسیر را امام سجاد(ع) برای خود و دیگر روزه داران در قالب زبان دعا از خداوند متعال درخواست می کند تا در این ماه به آن برنامه نزدیک شود و گام های خویش را بر فرق آن اهداف نهاده و بالا رود و بدین وسیله روزه ها، شکوفا شود و ثمر دهد.

یکی از بایدهای زمانی که امام سجاد(ع) خود را در آن مسیر قرار می دهد و از خداوند بلندمرتبه درخواست می نماید؛ حرمت زمان نماز را در این ماه دانستن است.

یکی دیگر از بایدهای زمانی این ماه که بر مبنای ارزش شناسی این ماه استوار گشته است درخواست آزاد کردن گردن های مرهون در بند گناه است امام می فرماید: خدایا در هر شبی از شب های این ماه گردن های بسیاری از زنجیر توان فرسای گناه آزاد و رها می شوند و در بند کرم و بخشش تو اسیر می آیند که این اسارت عین آزادی و بزرگترین کرامت و شرافت محسوب می شود.

« و اذا کان لک فی کل لیله من لیالی شهرنا هذا رقاب یعتقها عفوک، أو یهبها صفحک فاجعل رقابنا من تلک الرقاب» (دعای ۴۴ بند ۱۴)»

یکی دیگر از درخواست های امام(ع) در باب زمان در این ماه، مشخص نمودن تکلیف روزهای این ماه و نیز شب های پربرکت این ایام است.

درنهایت از مکتب فکری خود که از معرفت ناب اهل بیت(ع) ناشی می شود وچهره انسان شناسی حقیقی اسلامی را به نمایش می گذارد بایدی را مطرح می کند که برپایه، مبنا و مبداء معرفتی عمیق خود بنا نموده است.امام (ع) در بند ۴۳ از دعای ۴۵ همانند مغز ولب، دو دعای ۴۴ و ۴۵ سخن می گوید و این ماه را سبب شرافت و کرامت خود می داند که خدای سبحان چنین عطا نموده است و هر کس به اندازه ظرف وجودی خود از آن بهره می برد:«اللهم انا اهل هذا الشهر الذی شرفتنا به» (دعای ۴۵ بند ۴۳).

طبق ویژگی هایی که برشمرده شد، ماه مبارک رمضان از دو ویژگی نزول رحمت خدای متعال نظیر نزول کلام خود، و از سویی دیگر صعود و بال گشودن انسان برخوردار است.

اهمیت این اختصاصات برای ماه مبارک در منطق عارفانه امام(ع) تا بدان حد است که می فرماید این ماه سبب شرافت ماست؛ اما سخن بلند امام در قسمتی کوتاه از دعای ۴۴ به همین جا ختم نمی شود. بلکه براساس انسان شناسی الهی، اعلام می کند که زینت و زیور ماه مبارک علیرغم همه توصیفات گذشته به طاعت ما برای خداست:«اللهم… زین اوقائه بطاعتنا لک» (دعای ۴۴ بند۱۷) (خدایا اوقات ماه مبارک رمضان را به طاعت ما برای تو زینت بده).

طبق تفکر امام (ع) روزه روزه داران در صورتی بالنده، بارور و پر بر وبار خواهد بود که به ریسمان محکم طاعت و عبادت برنامه دار متصل گردند و دراین راه با تفکر و معرفت قدم بردارند. دراین صورت ماه مبارک رمضان، عیدی به یادماندنی و خاطره زا خواهد گشت و شایسته آن خواهد شد که از خداوند در خواست کنیم که هر ماه ما، رمضان، و هر روز ما روز ماه مبارک، و هر شب ما لیله القدر باشد.