خاستگاه قرآنی خطبه فدکیه

این سخنان برگرفته از ویدیو تصویری سخنرانی خانم دکتر حاج عبدالباقی- با موضوع گذری بر جریان فدک و خطبه فدکیه است که به صورت مکتوب بارگزاری شده است .

برای مشاهده ویدیو تصویری آن روی این لینک  کلیک کنید.

شناسنامه فدک را میتوان از قرآن پیدا کرد.در قرآن حقوق مالی که انسان ها موظف هستند به عنوان یک مسلمان پرداخت کنند زکات است که در قرآن با نام صدقه از آن یاد می کند. إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکينِ وَ الْعامِلينَ عَلَيْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِي الرِّقابِ وَ الْغارِمينَ وَ في‏ سَبيلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبيلِ فَريضَةً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَليمٌ حَکيمٌ (آیه 60، سوره توبه)

زکات بر پیامبر و ذریه او حرام است به موازات زکات حقوق مالی دیگری مانند خمس و فیء در اسلام بوجود آمد. در سوره انفال آیه 41 مصارف خمس ذکر می شود. وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبي‏ وَ الْيَتامي‏ وَ الْمَساکينِ وَ ابْنِ السَّبيلِ…… مصارف خمس 6 دسته می شوند که سه دسته آن خدا و رسوا و ذی القربی هستند.

در سوره حشر نیز مصارف فیء همانند مصارف خمس ذکر شده است.
فئ اموالی است که از غیر جنگ بدست می آید مَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ….. این آیات درباره یهود بنی نضیر نازل می شود. بعد از بيرون رفتن يهود “بنى نضير” از مدينه، باغها و زمينهاى كشاورزى و خانه‏ها و قسمتى از اموال آنها در مدينه باقيماند، جمعى از سران مسلمين خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رسيدند و طبق آنچه از سنت عصر جاهليت به خاطر داشتند عرض كردند: برگزيده هاى اين غنيمت، و يك چهارم آن را برگير و بقيه را به ما واگذار، تا در ميان خود تقسيم كنيم! آيات فوق نازل شد و با صراحت گفت: چون براى اين غنائم، جنگى نشده و مسلمانان زحمتى نكشيده‏اند، تمام آن تعلق به رسول اللَّه (رئيس حكومت اسلامى) دارد و او هر گونه صلاح بداند تقسيم مى‏كند و پيامبر (صلی الله علیه و آله) اين اموال را در ميان مهاجرين كه دسته اى آنها در سرزمين مدينه از مال دنيا تهى بود و تعداد كمى از انصار كه نياز شديدى داشتند تقسيم كرد.
فدک اموال خالصه رسول الله است که پیامبر می تواند آن را برای خود یا برای ذی القربی نگه دارد. فدک ریشه قرآنی دارد و حق مسلم رسول خداست.

پس فدک فیء است که بخشی از آن برای رسول و بخشی از آن برای ذی القربی است.
از این بیانات می توان نتیجه گرفت که به سه طریق قابل تحقق است که فدک سهم فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
1- ذی القربی( آیه 7 سوره حشر)
2- بخشش: هر کسی می تواند مالش را ببخشد.(آیه 38 سوره روم)
3- ارث: فدک در دست پیامبر بوده و به صورت ارث به فاطمه زهرا سلام الله رسیده است.(آیه 11- سوره نسا)
از طرفی چون حکومت وقت آن زمان فئ را جز اموال خالصه حاکم اسلامی می دانست و چون خود را حاکم اسلامی می دانستند به فکر غصب فدک افتادند.

خطبه فدکیه از 24 عنوان تشکیل شده که هر عنوان را به صورت جداگانه و آیات مربوطه با آن ذکر میکنیم:
• حمد وستایش:
الحمد الله رب العالمین… سقف ارتباط بنده با خدا حمد است . بالاترین حدی که بنده با خدا دارد حمد است و پایین ترین بخش آن تسبیح است .برای نمونه در سوره اسرا اول سوره با تسبیح شروع می شود سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا… و با حمد خدا به پایان می رسد. و قل الحمد لله الذي لم يتخذ صاحبة…

• تفسیر توحید و از خدا صحبت کردن :
شهادت دادن به أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ. کلمه شهادت خیلی مهم است که خدا در قرآن می فرماید: شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِکَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ….(آیه 18، سوره آل عمران)
وقتی کسی در معرض ظنون قرا میگیرد و مورد مظلومیت و تهمت قرار میگیرد لازم است که اصول عقاید خود را مطرح کند تا رفع شبهه شود.

• فلسفه آفرینش و غایت خلقت:
خداوند برای چه هستی را آفرید؟ برای اینکه خلایق عبادت کنند و عظمت و عزت الهی آشکار شود. و ما خلقت الجنّ و الانس الاّ ليعبدون،(ذاریات، 56)
پرستش خدابرابر است با تسلیم بر خدا و خدا یعنی حق محض.
خدا اگر خلقت نکند خداست و اگر خلقت کند خداست به علاوه جلوه های بی انتهایی از خدا

• مقام و منزلت والای پیامبر:
إِنّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِیراً * وَ داعِیاً إِلَی اللهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِیراً (آیه 45، سوره احزاب)
حضرت زهرا بر نقش های پیامبر اشاره می کنند.

• فلسفه و ارمغان رسالت:
اینکه چه وضعیتی داشتید و حالا به کجا رسیدید.
وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُم عَلىٰ شَفا حُفرَةٍ مِنَ النّارِ فَأَنقَذَكُم مِنها ۗ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُم آياتِهِ لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آیه 103، آل عمران)
شما بر لبِ حفره‌ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد شما درتفرقه و جنگ بودید و دین شما را در محور وحدت جمع کرد.

• قرآن و نقش قرآن:
يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ ( آیه 57، سوره یونس)

• فلسفه احکام اسلامی:
آیات سوره اسرا این احکام را نشان می دهد.( آیات 38-30)
فاطمه زهرا در خطبه خود امامت و ولایت را در کنار نماز و روزه و اخلاص قرار می دهد.

• سفارش به تقوا:
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبيرٌ بِما تَعْمَلُونَ ( آیه 18، سوره حشر)
• من دختر پیامبرم و حقیقت را میگویم ( معرفی خودشان)
فاطمه زهرا می فرمایند چه کسی اولویت دارد که به پیامبر نزدیک باشد ؟! شما که فدک را غصب کردید یا من که ازدو لحاظ نسب و پیروی کردن به ایشان نزدیکترم.
إِنَّ أَوْلَي النَّاسِ بِإِبْراهيمَ لَلَّذينَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِيُّ وَ الَّذينَ آمَنُوا وَ اللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنينَ( آیه68، سوره آل عمران)

• ارمغان بعثت
• فداکاری های حضرت امیر:
لاَّ يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُوْلِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فَضَّلَ اللّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً وَكُـلاًّ وَعَدَ اللّهُ الْحُسْنَى وَفَضَّلَ اللّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا.(آیه 95، سوره نسا)
مؤمنانی که بی هيچ رنج و آسيبی از جنگ سر می تابند با کسانی که به مال و، جان خويش در راه خدا جهاد می کنند برابر نيستند خدا کسانی را که به مال و جان خويش جهاد می کنند بر آنان که از جنگ سر می تابند به درجاتی برتری داده است و خدا همه را وعده های نيکو داده است و جهاد کنندگان را بر آنها که از جهاد سر می تابند به مزدی بزرگ برتری نهاده است.
…هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلي‏ تِجارَةٍ تُنْجيکُمْ مِنْ عَذابٍ أَليمٍ( آیه 10، سوره صف)
با استناد به این دو آیه می توانیم به ریشه قرآنی سخنان حضرت زهرا اشاره کنیم.

اگر پیامبر کشته شود یا از دنیا برود:
مسئولیت امت:
وَ ما مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلي‏ أَعْقابِکُمْ وَ مَنْ يَنْقَلِبْ عَلي‏ عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاکِرينَ (آیه144، سوره آل عمران)
محمد ( ص ) فقط فرستاده خداست و پیش از او ، فرستادگان دیگری نیز بودند آیا اگر او بمیرد و یا کشته شود ، شما به عقب برمی گردید؟ ( و اسلام را رها کرده به دوران جاهلیّت و کفر بازگشت خواهید نمود؟ ) و هر کس به عقب باز گردد ، هرگز به خدا ضرری نمی زند و خداوند بزودی شاکران ( و استقامت کنندگان ) را پاداش خواهد داد.
که این اتفاق به طور نامحسوس افتاد و بر آرمان حقیقی اسلام پشت کردند.
مقام رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم:
لَقَد جاءَكُم رَسولٌ مِن أَنفُسِكُم عَزيزٌ عَلَيهِ ما عَنِتُّم حَريصٌ عَلَيكُم بِالمُؤمِنينَ رَءوفٌ رَحيمٌ( آیه 128، سوره توبه)
به یقین، رسولی از خود شما بسویتان آمد که رنجهای شما بر او سخت است؛ و اصرار بر هدایت شما دارد؛ و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است.

شنیده شده از: سخنرانی خانم دکتر حاج عبدالباقی-گذری بر جریان فدک و خطبه فدکیه / که مدیر وبلاگ به صورت مکتوب بارگزاری کردند.

برای دانلود پی دی اف خطبه فدکیه اینجا را کلیک کنید.

برای دانلود بازخوانی خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیه اینجا را کلیک کنید.